Fort Lillo

We zijn in 1578 en Antwerpen wordt bestuurd door opstandige protestanten die Willem van Oranje als hun leider zien.  Ook andere Vlaamse steden zoals Gent en Oudenaarde hebben dan een protestants bestuur.  De Zuidelijke en Noordelijke Nederlanden worden op dat moment bestuurd door Filips II vanuit Spanje.  Omdat men een aanval van de Spaanse troepen op Antwerpen verwacht, beslist Willem van Oranje om ten noorden van Antwerpen langs beide zijden van de Schelde een versterking te bouwen.  Dit worden de forten Lillo en Liefkenshoek.  Een eerste versie van Fort Lillo wordt drie weken later reeds operationeel.  Beide forten zijn vierkant met vier bastions.  Al snel worden de dijken naast Lillo doorgestoken zodat naast Fort Lillo een inham (het “Grote Gat”) ontstaat door de sterke getijdenwerking en het fort langs drie zijden door water is omgeven.

In 1585 veroveren de Spaanse troepen Antwerpen maar slagen er niet in om de forten Lillo en Liefkenshoek in te nemen.  Beide vestingen blijven in handen van de Staatse troepen, die het scheepsverkeer naar Antwerpen blokkeren.  De forten, die bedoeld waren om Antwerpen te beschermen, treffen nu deze metropool heel hard in zijn commerciële activiteiten.  Vanaf 1588 wordt permanent een oorlogsschip gestationeerd tussen de forten Lillo en Liefkenshoek (zie beeld hierboven) en moeten vrachtschepen, die naar of van Antwerpen varen, tol betalen.  Ook wordt ieder schip gecontroleerd op aanwezigheid van militair materiaal.

In 1609 komen de strijdende partijen een wapenstilstand overeen, die 12 jaar zal duren. De Staatse troepen maken meteen van dit bestand gebruik om Fort Lillo ingrijpend te verbeteren en uit te breiden tot vijf bastions.

Wanneer de strijdende partijen eindelijk in 1648 vrede sluiten, wordt de dijk naast Lillo in 1650 hersteld en worden de schorren achter Lillo bemalen en terug tot polders omgezet. Op de kaart van 1746 zie je deze nieuwe polders maar ook een resterende waterplas die nog steeds “Het Grote Gat” noemt. Fort Lillo blijft al die tijd actief als fort en wordt pas in 1839 aan België toegevoegd.